RUH HALİMİZİ DAVRANIŞLARIMIZI RENKLER NASIL ETKİLER? – Renklerin Dili – Renklerin Psikolojik Etkisi

Renkler ruh halimizi, duygularımızı, davranışlarımızı etkileyebilir mi? Bu alanda yapılmış çalışmalar bu sorunun cevabının evet olabileceğini gösteriyor. Hatta renklerin sadece nasıl hissettiğimizi değil. Kan basıncı, metabolizma hızı, nefes hızı gibi fizyolojik tepkilerimizi de etkilediğini gösteren bazı bilimsel çalışmalar mevcut. Renklerle ilgili bilgiler bununla da sınırlı kalmıyor. Diğer insanların bize nasıl tepki verdiklerini de renklerin etkilediğine dair bazı çalışmalar var. Peki bu çalışmalara göre hangi renk bizi nasıl etkiler? Renk deyince ilk akla gelen dört temel renk kapsamında bu soruların cevaplarını bulmaya çalışacağız. Mesela renkler dersle ilgili performansımı ya da sporla ilgili performansımı etkileyebilir mi? Ya da renkler sakinleşmemi sağlayabilir mi? Hangi durumlarda, hangi renkleri kullanmak bana iyi gelir? Tüm bu soruların cevapları bu videoda. Tabii ki renklerle ilgili kişisel tecrübeleriniz, geçmiş yaşam deneyimleriniz içinde bulunduğunuz kültürde çok önemli çünkü bunlara göre renklere verdiğiniz tepkiler farklı olabilir. Ancak eğer her renge eşit uzaklıkta olduğunuzu varsayarsak bakalım araştırmalar bize renklerle ilgili neler söylüyor? En çok dikkat çeken renklerden biri olan kırmızıyla başlayalım isterseniz. Kırmızı renk tayfındaki en dikkat çekici renklerden biri. Çünkü çok uzun bir dalga boyuna sahip. İnsanların dikkatini anında çeker. Bu yüzden de özellikle tehlikeyle ilgili insanları uyarmak için kırmızı rengin kullanıldığını görürüz sıklıkla. Mesela uyarı levhaları düşünün dur işaretlerini, itfaiye araçlarını tüm bunlarda kırmızı renk kullanır. İnsanlar kırmızıyı olumsuz tehlike içeren duygularla ya da tehlikeyle ilgili duygularla ilişkilendirme eğilimindedir. Bunun nedenlerinden biri bir görüşe göre kanın, ateşin ya da doğadaki bazı vahşi hayvanların tehlikeli hayvanların renginin kırmızı olmasından kaynaklanır.

Bu uyarıcı renk aynı zamanda heyecan ve tutkuyla da ilişkilendirilir. Eğer amacınız dikkat çekmek ise ve erkeklere daha çekici görünmek istiyorsanız kırmızı iyi bir tercih olabilir. Yapılan araştırmalarda heteroseksüel erkekler kırmızı giyen kadınları daha çekici olarak değerlendirdi. Kırmızının aynı zamanda saldırganlıkla da ilişkilendirildiğini görüyoruz. Yapılan araştırmalar kırmızı giyen erkeklerin diğerlerine oranla daha baskın ve daha saldırgan olarak değerlendirildiğini gösteriyor. Amacımız fiziksel olarak yüksek bir performansla mesela sporda kırmızı yine iyi bir tercih olabilir. Çünkü kırmızının performansı, özellikle fiziksel performansı arttırdığına dair bazı bilimsel çalışmalar var. Kırmızı insanların daha hızlı ve daha güçlü tepki vermelerine neden oluyor. Yapılan araştırmalarda özellikle spor müsabakalarında kırmızı forma giyen sporcuların performanslarının daha fazla yükseldiği tespit edilmiş. Bu bizim milli takımımız için belki iyi bir haber olabilir. Söz konusu fiziksel güç değil de zihinsel güç ise işte o zaman kırmızı pek de iyi bir tercih gibi durmuyor. Özellikle zihinsel performansla ilgili yapılmış araştırmalar kırmızıya maruz kalmanın zihinsel performansı düşürdüğünü bize gösteriyor. Yapılan araştırmalardan birinde sınava giren öğrencilerin sınav kitapçığının kapağı kırmızı, diğerleri ise farklı renklerde ve sınav sonucunda performanslar değerlendirildiğinde kırmızı renk kapakçığa sahip olan adayların ne yazık ki performanslarının daha düşük olduğu görülüyor. Yine başka bir araştırmada ise kişilere yani sınava giren öğrencilere sınava girmeden önce farklı renklerde numaralar veriliyor ve bu numaralardan kırmızı numaralara sahip olan kişilerin sınavda yine diğerlerine oranla daha kötü performans gösterdiği görülüyor. Siz siz olun ne olur ne olmaz.

Sınav günü kırmızılılardan uzak durmaya çalışın. Görünen o ki en sevdiğimiz renk mavi. Kısa bir süre önce Youtube’da bir anket yaptık ve size en sevdiğiniz rengi sorduk. Bu çalışmaya 2 bin 800 kişi katıldı ve yüzde 48 ile en sevilen renk açık ara mavi oldu. Aslına bakarsanız dünyada da durum aynen böyle. Yougov bundan birkaç yıl önce bir anket yaptı. Dört kıta ve on ülkede yapılan bu çalışmada yine mavi en sevilen birinci renk çıktı. Kırmızının aksine mavi aslında kırmızının tam tersi etkileri yaratıyor. Kırmızı uzun bir dalga boyuna sahipken, mavi tam tersi kısa bir dalga boyuna sahip. Örneğin kırmızının tehlike, aciliyet, hız, öfke, çatışma gibi duygularına karşın mavinin bize yarattığı duygu sakinlik, dinginlik, güven ve istikrardır. Kırmızı metabolizmayı hızlandırıp nabzı arttırırken mavi tam tersine yavaşlatır. Kırmızı iştahı arttırırken mavi azaltır. Kırmızı çatışma öfke iken mavi barış ve sükunetin rengidir. Mavi dinginliği rengidir dedik. Genellikle huzur, sükûnet, sakinlik, dinginlik ve ilişkilendirilir. Ancak bazen de hüzünle ilişkilendirildi olur bazı toplumlarda. Öncelikle huzur ve sakinlik ile ilgili araştırmalarla başlayalım isterseniz. Bir iki örnek vermek istiyorum size bu alanda yapılmış araştırmalardan. Çalışmalardan birinde sarı, kırmızı, turuncu gibi renklere sahip ilaçların denekler tarafından daha uyarıcı ilaçlar olarak algılandığı gözlenmiştir. Oysaki ne olduğuna bakılmaksızın mavi renkli ilaçların ise denekler tarafından daha sakinleştirici, daha yatıştırıcı ilaçlar olarak algılandığı gözlenmiş. 2009’da bir Japon demiryolu şirketi istasyonlarına mavi ışıklandırma yerleştirdi ve bunun ardından istasyonlardaki intihar eğilimlerinin azaldığını keşfetti.

Peki neden olabilir? Neden mavi renk bizi sakinleştiriyor? Bu konuyla ilgili yapılan açıklamalardan bir tanesi şöyle diyor Mavi renk neredeyse her zaman gökyüzüyle ilişkilendirilir. Açık ve temiz bir gökyüzü. Geçmiş atalarımızı düşündüğümüz zaman masmavi açık bir gökyüzü demek. Havanın güzel olması, fırtınaların olmaması yani yaklaşan bir fırtınanın olmaması, ekinlerin zarar görmemesi dolayısıyla daha sakinlik, daha güven ve daha istikrar anlamına geliyor. Yapılan araştırmalar mavinin nabız hızını ve vücut ısısını da düşürdüğünü gösteriyor. Dolayısıyla mavi renk bunların etkisiyle de bizi sakinleştiriyor. Mavi renk istikrar ve güvenirliğinde rengidir aynı zamanda. Gerçekten de şirketlere baktığınız zaman büyük şirketlerin çoğunlukla logolarında mavi rengi tercih ettiklerini görüyoruz. Ağırlıklı ya mavi ya kırmızıyı tercih ediyorlar. Kırmızı güç göstergesi iken mavi güvenilirlik ve istikrar göstergesi. Yapılan araştırmalar, çeşitli web siteleri ve logolar incelendiğinde deneklerin daha çok mavi renge sahip logoları ve mavi renge sahip web sitelerini daha güvenilir bulduklarını gösteriyor bize. Mavi aynı zamanda üzüntü ile de ilişkilendirilebilir bazı kültürlerde. Örneğin İngilizce’de mavi kelimesi yani blue kelimesinin bir diğer anlamı da hüzün, melankolidir ve depresyonun rengidir. Bu büyük olasılıkla yani depresyonla ilişkilendirilmesini sebebi büyük olasılıkla depresyonda iken bizim olabildiğince yavaşlamamızdır. Biliyorsunuz kırmızı canlılık hız enerji iken mavi tam tersine yavaşlama ve sakinlik ile ilgiliydi. Depresyonda da o kadar yavaşlamıştır ki hareketlerimiz, düşüncelerimiz, duygularımız genel olarak muhtemelen bu yüzden maviye hüzünle ilişkilendiriyorlar. Ayrıca Mavi ile ilgili yapılan araştırmalar mavi odalarda mavi renkle döşenmiş ya da mavi renkle boyanmış odalarda çalışan kişilerin performanslarının daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Dolayısı ile işyerleri için de doğru bir renk mavi. Eğer zayıflamak istiyorsanız da mavi doğru bir renk. Çünkü mavi iştah kapatıcı bir özelliğe sahip olduğu için mesela belki tabakları mavi tercih etmek belki biraz daha az yememize yardımcı olabilir. Peki bu neden böyle diye sorarsanız, yapılan açıklamalardan bir tanesi şöyle diyor. Doğada mavi renkte yenecek şeylerin sayısı oldukça azdır. Var olanlarda ya bozulmuş ya da zehirli şeylerdir. Güneşin, sıcağın, neşenin, mutluluğun, enerjinin rengi sarı evet, sarı renk genellikle bu duygularla ilişkilendiriliyor. Sarı renk aynı zamanda kırmızı gibi çok uzun bir dalga boyuna sahip. Dolayısıyla oldukça dikkat çekici bir renk. O yüzden uyarıcı levhalar da sıklıkla tercih edilen renklerden biri de sarıdır. Sarı aynı zamanda geçiciliğin ve mülkiyetsizliğin de rengidir. Mesela taksiler dikkat edin taksiler sarıdır ve bizim değildir aslında onlar geçici olarak kullanırız. Gideceğimiz yere varınca araçta ineriz. Fastfood restoranlarında da sarının oldukça sık kullanıldığını görürsünüz. Hızlı ol, çabuk ye ve git kalıcı olma mesajı verir aslında bu renk bize. Yeşil genellikle doğayı, doğallığı ve tazeliği sembolize eder ve sakinleştirici, iyileştirici, rehabilite edici bir etkisi vardır üzerimizde. Yapılan araştırmalar, doğal yeşil ortamlarda bulunmanın, bu doğal çeşitliliğe bakmanın, hatta resim olarak dahi yeşil bir ortama bakmanın stresi azaltmaya, dürtü kontrolünü arttırmaya ve odaklanma becerilerini geliştirmeye katkısı olduğunu göstermiş. Mavi gibi yeşil de bizi sakinleştirir, kan basıncını düşürür, metabolizmamızı yavaşlatır.

Çoğu psikolog. Renk konusuna şüpheyle yaklaşır ve bazı araştırma sonuçlarının biraz fazla abartıldığını ya da aşırı genelleştirildiğini düşünür. Gerçekten de renklerin anlamları kültürden kültüre göre değişiyor. Örneğin sarı renk ve yeşil rengi biz olumlulukla, olumlu duygularla ilişkilendirdik. Ancak İngilizcede mesela kıskançlıktan yeşerdin ya da Almanca’da kıskançlıktan sarardın gibi kalıplar söz konusudur ve bu renklerin genellikle bu olumsuz diye nitelendirdiğimiz duygularla ilişkilendirildiğini görüyoruz. Birçok antik kültürde mor boyanın oldukça nadir ve zor bulunan bir boya olması sebebiyle sadece asil kişilerde soylular da kullanıldığını görürüz. Bu yüzden çoğu kültürde mor asalet ile ihtişamla ilişkilendirilir. Halbuki örneğin Brezilya’da ve Tayland’da ise mor renk yasla ilgilidir. Ancak yine de insanların çoğunda bazı renklerin ortak etkiler yarattığı açık. Peki bu videoda bahsettiğim araştırma sonuçlarına siz ne kadar katılıyorsunuz? Hangi renk size nasıl bir etki yaratıyor? Yorumlarda benimle paylaşırsanız çok sevinirim. Biz de kendi çapımızda küçük bir araştırma yapmış oluruz. Kendinizi daha yakından tanıyabilmek, duygularınızla baş edebilmeyi öğrenebilmek, ilişkilerinizi daha iyi yönetebilmek istiyorsanız doğru kanaldasınız. Zira bu kanala her hafta iki tane kişisel gelişim ve psikoloji ile ilgili yepyeni video ekliyoruz. Eğer bu videolardan haberdar olmak istiyorsanız kanala abone olmayı unutmayın. Bildirim zillerini de açın ki bu videolar yüklendiğinde haberiniz olabilsin. Eğer bu kanalın daha fazla sayıda kişiye ulaşmasını istiyorsanız Katıl üyeliğiyle bize destek verebilirsiniz. Videomuzu beğenebilirsiniz ve yorum yazarak bu videonun daha fazla sayıda kişiye ulaşmasına yardımcı olabilirsiniz.