Manik Depresif (Bipolar) Bozukluk Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Merhabalar, bugün istek üzerine özel bir video çekiyorum ve bipolar bozukluktan ya da diğer adıyla manik depresif bozukluktan bahsediyorum. Sevgili Mustafa, bu video senin için. Sen istedin biz çekiyoruz. Hizmette sınır yok. Bipolar Bozukluk ya da diğer adıyla manik depresif ya da diğer adıyla iki uçlu duygu durum bozukluğu, toplumun yaklaşık yüzde 1-2’sinde görülen ve genellikle 20 40 yaşları arasında en sık görülme sıklığı olan bir durumdur. Biraz sonra bu durumun belirtileri ile ilgili sizinle konuşacağım. Ancak öncelikle bir uyarı yapmak istiyorum. Lütfen ama lütfen biraz sonra bahsedeceğim belirtileri. Günlük sıkıntılarla, günlük duygusal iniş çıkışlarla her birimizin yaşadığı zaman zaman depresif hissetmeler, zaman zaman daha neşeli olmalarla karıştırmayalım. Bipolar bozukluk ciddi bir durumdur ve kişinin iş hayatını, özel hayatını, ilişkilerini, aktivitelerini etkileyen bir durumdur. O yüzden eğer böyle bir sıkıntı yoksa ve bu belirtiler zaten biraz sonra sayacağım belli bir sıklık, belli bir ŞİDDET belli bir süre devam etmiyorsa o zaman ona bipolar bozukluk denmez.
Başka bir şeydir ya da belki hiçbir şey değildir. Günlük genel geçici bir duygu durumudur. Şimdi dikkat ederseniz iki uçlu duygu durum bozukluğu dedik. Demek ki iki tane uç var ve duygularımız bu iki uç arasında gidip geliyor. Bu uçlardan biri manik dönemdeki duygularım, diğeri ise depresif dönemdeki duygularım. Yani bazen kendimi depresif hissediyorum, bazen ise bunun tam tersi aşırı derecede neşeli, coşkulu ve hareketli, dürtüsel hissettiğim bir dönem var. Peki bu dönemlerin belirtileri neler?
Gelin bunlara bakalım. Önce manik dönemden başlamak istiyorum. Manik dönem hareketli, dürtüsel, coşkulu, enerjik olduğunuzu ama bunların abartılı boyutlarda olduğu bir dönem. Bu dönemin belirtilerinin en az bir hafta boyunca neredeyse her gün ve günün büyük bir kısmında görülmesi gerekiyor.
Bizim bu teşhisi koyabilmek için. Peki nedir bu belirtiler birinci belirti? Uyku azalmış uyku. Manik dönemde kişiler neredeyse hiç uyumazlar. 3 saatlik uykuyla bile kendilerini son derece dinç ve zinde hissederler. Çok ciddi anlamda uykuda bir azalma durumu söz konusu olur.
İkinci belirtmemiz, aşırı konuşma, aşırı konuşma halini lütfen böyle konuşkan insanlarla karıştırmayın. Kişinin zihni o kadar düşüncelerle doludur ki düşünce uçuşması da bunun belirtilerinden bir tanesi. Birazdan bahsedeceğim. O kadar yeni fikirler, düşünceler, daldan dala zıplamamalar vardır ki.
Hatta ben bazen bu belirtileri birazcık dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklara benzetirim, onların belirtilerine benzetirim. Bu dönemde kişi bu düşünce uçuşmasının etkisiyle aşırı konuşkan. Sürekli konuşur ve konuşması kesildiğinde öfkelenebilir. Bunun yanı sıra konuşma normalde olduğundan daha hızlı olabilir. Üçüncü belirtimiz manik dönemdeki aşırı özgüven, büyüklük düşünceleri. Bu dönemde kişi kendisi hakkında, kendi benliği hakkında olabildiğince abartılı, görkemli düşüncelere sahiptir. Fakat bunu şöyle düşünmeyin yani insanın kendini beğenmesi gibi sıradan sayılabilecek bir durum gibi değildir. Bu biraz abartılıdır. Yani diyelim ki siz bir mühendisimiz ve ben iyi bir mühendisim diyorsunuz. Bu değil mesele. Şöyle diyorsanız eğer bu dünyadaki en iyi mühendis benim işte. O zaman kişi kendisi hakkında görkemli, gerçekten de aşırı büyüklük fikirlerine sahip olmuş olabilir. Bir belirti tabii ki gerçekten dünyanın en iyi mühendis düzdür. Onu bilemiyorum. Eğer öyle iseniz o zaman tabii size olabilir diye yakıştıramıyoruz. Bir diğer belirti manik dönemde görülen düşünce uçuşması. Kişinin zihni adeta düşünce bombardımanına tutulur. Düşünceler sanki birbirleriyle yarışıyorlarmış gibi zihne koşarlar.
Ve tabii bunun da etkisiyle, yani bu düşünce oluşmasının da etkisiyle kişi çok konuşur, hızlı konuşur ve dikkat dağınıklığı yaşar. Belirtilerimizden bir diğeri de dikkat dağılması. Bu dönemde kişinin dikkati çok küçük, çok önemsiz detaylarla bile çok rahatlıkla dağılabilir.
Dikkat dağılması da yine bu manik dönemin en önemli belirtilerinden bir tanesi. Bir diğer belirttiniz aşırı aktivite artışı.
Bundan neyi kastediyorum? Kişinin genel anlamdaki aktivitelerinde ciddi bir artış görürsünüz. Kendini durduramaz, sürekli bir şeyler yapar. Mesela bunlar işle ilgili olabilir, sosyal hayatla ilgili olabilir. İlişkilerle ilgili olabilir. Cinsellikle ilgili olabilir. Mesela aşırı spor yapmak, aşırı cinsel aktivite, aşırı şekilde mesela dışarıdaki sosyal aktivitelere katılma gibi aktivitelerde çok ciddi anlamda bir artış durumu söz konusudur. Adeta yerinde duramaz kişi.
Bir diğer belirtimiz gereksiz risk alma. Bu dönemde kişi sonucunu düşünmeden birtakım girişimlerde bulunur.
Gereksiz riskler olabilir. Mesela bu dönemde. Aşırı para harcamak, aşırı alışveriş yapmak, kumar oynamak, tehlikeli ilişkilere girmek, aşırı cinsel girişimlerde bulunmak gibi. Böyle riskli, tehlikeli işlere karşı girişimlerde bir artış görülebilir. Şimdi tekrar bir uyarıda bulunmak istiyorum. Manik dönemin belirtilerini saydım biraz sonra depresif dönemin belirtilerini sayıyorum. Ancak yine tekrar hatırlatmak istiyorum.
Bakın bu belirtiler kişinin sosyal hayatını, iş hayatını, insanlarla olan ilişkilerini, işlevselliğini eğer etkiliyorsa ve en az bir hafta boyunca her gün neredeyse günün büyük bir çoğunluğunda gözüküyorsa Şüphelenmeye başlayabilirsiniz ve bununla ilgili olarak uzman bir psikiyatriste başvurabilirsiniz.
Şimdi gelelim depresif dönemde. Kişi neler yaşıyor ona bakalım. Depresif dönemde adından da anlaşılacağı üzere manik dönemin tam tersi bir durum söz konusudur. Yani aktivitelerde azalma vardır. çökkünlük vardır, umutsuzluk vardır, mutsuzluk vardır. Ve bunlar dediğim gibi aşağı yukarı 2 hafta boyunca neredeyse her gün ve günün büyük bir bölümünde gözükür. Birinci belirtimiz depresiflikte çökkün duygu durumu. Kişi kendini mutsuz hisseder, umutsuz hisseder, ağlamaklı gözükür. Dışarıdan da depresif duygu durumu içerisindedir.
İkinci belirtmemiz yeme alışkanlıklarında değişiklik ve buna bağlı kilo kaybı ya da kilo alımı. Kişi bu dönemde ya iştahını kaybeder ve doğru düzgün yemek yememeye başlar ya da tam tersi aşırı yemek yeme durumu söz konusudur. Buna bağlı olarak da bu yeme bozukluğuna bağlı olarak da herhangi bir diyet yapmamasına rağmen ya da özel bununla ilgili özel bir çaba harcamamasına rağmen kilo kaybı ya da kilo alımı görülür kişilerde.
Neredeyse her gün uykusuzluk çekme ya da aşırı uyuma yine depresif dönemin belirtilerinden bir tanesidir. Neredeyse her gün bitkinlik ve içsel enerjinin düşmesi, enerjisiz hissetmek depresif dönemin belirtilerinden
Yine bir değeridir.
Neredeyse her gün aşırı değersizlik ya da suçluluk duyguları hissetmek.
Ortada herhangi bir sebep yokken bu duyguların içerisine girmek depresif dönemin özelliklerinden bir değeridir. Yine neredeyse her gün düşünmekte ya da odaklanmakta zorluk çekmek, kararsızlık yaşamak belirtilerden bir diğeri. Yineleyici ölüm düşünceleri, intihar düşünceleri intihar etsem nasıl olur? Hatta bunun planlarını yapmak, hatta bazı vakalarda girişimde bulunmak yine depresif dönemin en belirgin belirtilerinden bir değeridir. Bu saydığım belirtilerden en az beş tanesi sizde gözüküyorsa ve yaklaşık 2 hafta ve hatta daha uzun süre boyunca varsa o zaman bir uzmandan destek almayı lütfen ihmal etmeyin. Tekrar etmek istiyorum. Bipolar bozukluk ya da manik depresif ya da iki uçlu duygu durum bozukluğu ciddi bir durumdur. Bir psikiyatristten ve belki yanında bir psikologdan destek almak gereklidir.