ÇOCUKKEN İHMAL EDİLDİĞİNİZİ GÖSTEREN 7 İŞARET – Duygusal İhmal Nedir?

Çocuklukta yeterince ve dengeli bir biçimde karşılanmayan duygusal ihtiyaçlarımız, bugün bir yetişkin olarak duygu, düşünce ve davranışlarımızı etkileyebiliyor. Çocukken duygusal ihmale uğradıysak şu an kaç yaşında olursak olalım 6 yaşındaki o yaralı çocuklar olarak etrafta dolaşıyoruz çoğumuz. Peki çocukken duygusal olarak ihmal edilmiş olabileceğinizi gösteren bazı işaretler neymiş? Gelin bi inceleyelim. Çocuğun duygusal ihtiyaçlarının yeterince ya da dengeli ve tutarlı bir biçimde karşılanmaması durumuna kısaca duygusal ihmal diyoruz. Psychology Today dergisindeki bir makalesinde psikoterapist ve yazar Kaytee Gillis çocukken duygusal ihmale uğramış kişilerin yetişkinlikteki 7 özelliğinden bahsediyor. Bu işaretlerden bir tanesi kendini aşırı açıklama ihtiyacım. Orada öyle davrandım çünkü burada böyle söyledim. Çünkü şunu seçtim. Çünkü bir şekilde neyi neden yaptığınıza dair çevrenizdeki yere fazlasıyla açıklama yaparken kendinizi buluyor musunuz? Ya da böyle bir ihtiyaç hissediyor musunuz? Bu ihtiyacınızın temelinde yanlış anlaşılmaktan dolayısıyla onaylanmamaktan, kabul görememekten korkma yatabilir. Bu da kişiyi davranışlarıyla, seçimleriyle, kararlarıyla, hatta bazen hissettiği duygularla ilgili fazlasıyla sorulmamış olsa bile, talep edilmemiş olsa bile açıklama yapmayan nedenini açıklamaya itebilir. 2. İşaretimiz “Kurtarıcı Rolü” neyi kastediyorum? Çocukluklarında duygusal ihmale maruz kalmış kişilerin bazıları yetişkinliklerinde kendi dertlerini bir kenara bırakıp diğerlerinin dertlerine koşmayı, onları düştükleri çukurdan çıkarmayı bir görev bilirler. Bu onlardan talep edilmemiş olsa bile diğerlerinin yardımına koşarlar ve kurtarıcılıklarına soyunurlar. Çünkü genellikle birilerinin hayatını kurtardıklarında birilerine yardım ettiklerinde birilerinin sorunlarını çözdüklerinde kendilerine anlamlı hissederler. Var olduklarını ancak bu şekilde hissedebilirler.

Genellikle erken yaşta yaşından büyük sorumluluklar almak zorunda kalan çocuklarda ya da ailesinde sorunlu ya da özel ilgi özel bakım gerektiren bireyler olduğu için kendilerine yeterince vakit ayrılamamış çocuklarda yetişkinliklerinde bu kurtarıcı rolünü görebiliyoruz. Bir diğer işaret dışlanmışlık hissini çok sıkı yaşamak. Çocukken duygusal ihmale uğramış kişilerin sosyal durumlarda diğerlerine oranla daha fazla dışlanmışlık hissi yaşadıklarını görebiliyoruz. Bazı durumlarda bazı etkinliklere gerçekten de çağrılmamış olabiliriz ve çoğumuz bu durumda bir dışlanmışlık hissi yaşayabiliriz. Fakat duygusal olarak ihmal edilmiş çocuklarda bu durum biraz daha acı verici oluyor. Ayrıca bazen çocuklukta duygusal ihmal yaşamış kişiler, aslında kasıt olmasa bile diğerlerinin bazı davranışlarını dışlama olarak yorumlayabilir. Bu konuda biraz daha hassas oldukları için diğerlerinin davranışlarını yorumlarken beni dışlıyor, beni istemiyorlar şeklinde yorumlamaya biraz daha meyilli olabiliyorlar. Ve bir diğer özellik kendini sürekli başkalarıyla kıyaslama ve bu kıyas sonucunda da genellikle kendini diğerlerine göre daha eksik olarak görme. Sosyal medyada insanların hayatlarını gördüğünüzde ya da yeni bir insanla tanıştığınızda elinizde olmadan kendi hayatınızı onlarınki ile kıyaslarken buluyor musunuz? Çoğumuz bu aralar bunu yapıyoruz ama çok sık mı bunu yapıyorsunuz ve yaptığınız bu kıyaslamalar sonucunda genellikle kendinizi daha eksik mi görüyorsunuz kendi özelliklerinizi kendi hayatınızda. Özellikle ergenlik ve ilk gençlik yıllarında gruba kabul edilme, gruba uyum gibi birtakım özellikler çok önemli olduğu için kıyaslama biraz daha yoğun şekilde o dönemde görülebiliyor. Ancak yetişkinlikte eğer bunu çok sık bir şekilde yapıyorsanız, bu düşük özgüvenin ya da çocuklukta yaşanan duygusal ihmalin bir göstergesi olabilir.

Çocuklukta sürekli diğerleriyle kıyaslanalar ya da bir şekilde çocukluklarında aşırı şekilde övülen çocuklar, diğerleriyle kıyaslanıp hep yukarıda kalan ya da aşağıda kalan görülmeyen çocuklar ya da kendilerine çok yüksek beklentilerle yaklaşılan çocuklarda özellikle bu kıyaslama alışkanlığını daha fazla görüyoruz. Bir diğer işaretimiz. Düşük duygusal farkındalık, duygusal farkındalık; Kişinin herhangi bir duygu durumuna girdiğinde bu duyguyu fark etmesi, o duygunun adını doğru şekilde koyabilmesi ve duygularını sağlıklı bir şekilde ifade edebilmesi ile ilgili bir beceridir. Duyguları inkar etme, duyguları bastırma, onları yok sayma ya da duyguları ifade etmede güçlük düşük duygusal farkındalığın göstergelerinden bazılarıdır. Duygularınızı fark etmek ve ifade etmekte zorlanır mısınız? Duygularınız hakkında konuşmak, onları kelimelere dökmek sizin için sıkıntılı bir süreç mi? Ya da rahatsız edici mi? Birileri size nasıl hissettiğinizi sorduğunda konuyu hemen değiştirir misiniz? Alakasız başka cevaplar mı verirsiniz? Bu sorulara cevaplarınız evetse, belki de siz de çocukluğunuzda bazı duyguların hissedilmesin ya da ifade edilmesinin yasaklandığı, onaylanmadığı hatta yargılandığı bir ortamda büyüdünüz. Belki de size de ağlama, erkek adam ağlamaz dendi. Ya da belki de siz de kardeşinizi kıskandığınız için utandırıldınız, eleştirildiniz, yargılandınız. Hissettiği ya da ifade ettiği duygular reddedilen, onaylanmayan, eleştirilen çocuk bir süre sonra bu duyguları bastırmayı öğrenir. Kendi duygularını yok sayar, reddeder, onlardan kaçar ve bir süre sonra bu kendiyle olan bağını kopartır.

Çocuk yetişkinliğe geldiğinde artık tam olarak ne hissettiğini anlayamaz, isimlendiremez dolayısıyla bastırılan, yok sayılan bu duygular bir şekilde farklı yollardan kendini göstermeye başlar. Bazen örneğin aşırı reaksiyonlar verebilir ve nedenini bir türlü anlayamaz. Bazen nedenini bir türlü çözemediği ruhsal ya da bedensel sıkıntılar yaşayabilir. Her ne kadar biz duyguları yok saysak da, bastırsak da reddetsek de onlar yok olmazlar, onlar oradadır ve biz bastırdıkça aslında daha da fazla güçlenirler. Bir diğer işaret aşırı yemek yeme, madde kullanımı ya da mesela alışverişkolik olmak. Yani bir şey kolik olmak, bir şekilde bir bağımlılık. Ne yazık ki duygusal ihmal yaşayan insanların, çocukluğunda duygusal ihmal yaşayan insanların büyük bir kısmı yetişkinliklerinde içlerinde bir türlü anlam veremedikleri ve bir türlü dolduramadıkları büyük bir boşluk duygusuyla yaşarlar ve bu boşluk duygusunu doldurabilmek için kimisi kendini yemek yemeyi verir, kimisi madde kullanımına başlayabilir, işte alkol tüketebilir, sigara tüketebilir, kimisi az öncede bahsettiğim gibi alışveriş ya da oyun bağımlılığı gibi çeşitli bağımlılıklarla o boşluğu doldurmaya çalışır. Ve bir diğer maddemiz görülmez duyulmaz hissetmek. Çocuklukta duygusal ihmale uğramış kişilerin bir kısmı, yetişkinliklerinde diğer insanların onları görmediğini, duymadığını, dinlemediğini ya da fark etmediğini düşünmeye biraz daha meyilli olabilirler. Aslında öyle olmasa bile en ufak bir olayı çocukluklarından gelen o değersizlik inancını desteklemek için bir kanıt olarak görebilirler. Ve hemen olumsuz bir sonuca varabilir. Örneğin diyelim ki saçını kestirdi bu kişi ve bir şekilde işyerinde kimse bununla ilgili kendisine bir geribildirim vermedi.

Aaa saçın çok güzel olmuş ya da saçını mı kestirdin? Demedi. Bunu fark ettiğinde kişi yüksek olasılıkla gördün mü? Bak kimse saçım ile ilgili bir şey söylemedi. Kimse beni fark etmiyor ya da ben değersizim diye düşünmeye biraz daha meyilli olabilir bu sonucu atlamaya. Oysaki belki de henüz söylemeye fırsat bulamadılar ya da söyleyeceklerdi de araya başka bir şey girdi. Böyle bir durum da olabilir ya da gerçekten fark etmemiş olabilirler. Duygusal ihmale pek maruz kalmamış kişiler bu konuyu düşünseler bile çok fazla üzülmezler. Ancak duygusal ihmale maruz kalmış kişiler için bu daha ağır bir olaydır. Çocukluktaki duygusal ihmalin yetişkinlikteki işaretleri tabii sadece bunlarla sınırlı değil. Başka işaretler de var. Eğer bunları merak ediyorsanız bu konuyla ilgili bir diğer videoma bakabilirsiniz. Bu videoların linklerini hep en baştaki yoruma sabitleyeceğim. Eğer çocuklukta duygusal ihmale uğradığımızı düşünüyorsanız, içinizdeki o yaralı çocuğu iyileştirebilmek için bazı önerilerim var. Bu önerilerle ilgili yine bir diğer videomu da kanalımda bulabilirsiniz. Aşağıda linkini yorumda bulabilirsiniz. Kişisel gelişim ve psikoloji eğer ilgi alanınız içindeyse kendinizi daha yakından tanımak, kendinizi keşfetmek, potansiyelimizi görebilmek ve sizi zorlayan bazı duygu ve düşüncelerle baş etmenin yollarını öğrenmek istiyorsanız doğru kanaldasınız. Bu kanalda her hafta bu konularla ilgili yepyeni iki tane video paylaşıyoruz. Eğer bu videolardan haberdar olmak istiyorsanız, kanala abone olmayı ve bildirim zillerini açmayı lütfen unutmayın.