AŞIRI HASSAS OLMAK NEDENLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Siz de benim gibi aşırı hassas biri misiniz? Aşırı hassas derken neyi kastediyorum? Mesela kalabalık, sesli, gürültülü, bol ışıklı, bol uyaranlı bir ortamda kısa bir süre sonra kendini stresli ve bitkin hissetmek. Bu gibi ortamlardan sonra kendine gelebilmek, toparlanabilmek için belirli bir süre sessiz, sakin, ışıksız bir uyaransız bir ortamda kalmaya ihtiyaç duymak. Ortamdaki diğer insanlara oranla belirli seslere, kokulara, dokulara karşı hassasiyet. Belirli dokulardan yüzeylerden, mesela kumaşlardan rahatsız olma, onlara dokunamama. Bazı sanat eserlerinden diğer insanlara oranla çok daha derinden etkilenmek. Mesela güzel bir tabloya bakarken ya da güzel bir görüntüye bakarken ya da güzel bir şarkı dinlerken tüylerinizin diken diken olması, o şarkının ya da o sanat eserinin içinde hissetmeniz kendinizi. Aşırı empati kurma, yabancı insanlarla hatta tanımadığınız insanlarla dahi mesela haberlerde gördüğünüz birisinin acısını çok derinden hissetmek, adeta bir sünger gibi ortamdaki insanların duygularını çekmek ve o bunlardan etkilenmek. Açlık, ağrı, baş dönmesi, mide bulantısı gibi bedensel duyumlara karşı aşırı hassasiyet, bunlardaki en ufak bir değişikliği hemen fark edebilme. Bu soruların çoğuna evet cevabını verdiyseniz siz de benim gibi aşırı hassas ya da duyarlı birisi olabilirsiniz. Peki bu neden oluyor ve bununla ilgili neler yapabiliriz? Bu videoda. Aşırı uyarıldığında kapana kısılmış ve kaygılı hissediyorum. Yalnız kalmaya muazzam bir ihtiyaç duyuyorum. Kaçış ya da geri çekilme imkanım yoksa, düşüncelerim işlev göstermeye devam etse de sersemliyor ya da ölmüş gibi oluyorum. Etrafımdakiler iyi misin? Çok sessizsin ya da hiç mi eğlenmiyorsun gibi şeyler söylüyor. Aşırı uyarılma aniden ve beklemediğim bir anda gelirse kısa bir süreliğine bedenimin dışındaymışım da ona tamamen yabancıymışım gibi hissediyorum.

Aşırı uyarıldığımda bana faydası dokunan tek şey sıcak, sessiz ve rahat bir yere sığınmak. Bu his birike birike meydana çıkıyor. Tüm fiziksel rahatlık hissi birdenbire gidiyor. Her şey sinir bozucu oluyor. Sohbet etmek çileden çıkarıyor. Eskiden sinir bozucu her şeyi düzeltmeye çalışırdım, işe yaramazdı ve geriye öfke ile sinir bozukluğu kalırdı. Artık yorgun olduğumu ve enerjimi toplamak için zamana veya hüngür hüngür ağlamaya ihtiyacım olduğunu biliyorum. Kalabalık olsun, tek bir kişi olsun, etrafımda çok fazla duygu olduğu zamanlar, en çok uyarıldığım zamanlar. Ağlamak istiyorum çünkü içine kapanık hissediyorum. Güzel kokulu bir banyo topuyla sıcak bir banyo yapmak veya kendimle tek başıma kalabileceğim karanlık, sessiz bir odaya gitmek beni sakinleştiriyor. Bunlar bu videoyu hazırlarken kullandığım kaynaklardan biri olan Jenn Granneman ve Andre Solo’nun  “Duyarlı” isimli kitabından aşırı uyarılma yaşayan bazı kişilerin söylemleri. Size de tanıdık geldi mi? Bazı durumlar sinir sistemimizi aşırı uyarır ve bizi yorar ve aşırı uyarıldığımızda, beynimiz güvende olmadığını, tehdit altında olduğunu hissederek savaş kaç moduna girer? Böyle bir durumda aşırı kas gerginliği, yoğun panik, öfke, hüzün duyguları, aşırı düşünme, düşünce uyuşması ya da bulunduğumuz ortamdan bir an önce uzaklaşmak için çok yoğun bir arzu hissedebiliriz. Mesela çoğu kişi gibi ben de panik atak durumlarıyla uğraşırken ne zaman İstiklal Caddesi’ne gitsem hakikaten panik atak ya da panik atak benzeri belirtiler gösteriyordum. Çünkü oradaki ses gürültü çok yoğun bir şekilde insan trafiği hakikaten de muhtemelen sinir sistemim için çok yorucuydu. Peki bu durum neden olur şimdi? Aslında bunun pek çok sebebi olabilir. Bakın psikolojik ve fizyolojik pek çok sebebi olabilir.

Fizyolojik sebeplere şöyle bir göz attığımızda bazı dönemlerdeki mesela özellikle kadınların regl dönemindeki hormonel dalgalanmalar olabilir ya da belki diğer hormonlarla ilgili sıkıntılar olabilir. Bazen bazı vitamin ve mineral eksiklikleri, bazı ilaçların yan etkileri ya da bazen fizyolojik birtakım hastalıklarda belirti olarak ya da benzer bir etki olarak bunlara yol açabilir. Fakat bunun dışında eğer böyle bir durumunuz yoksa bunun olası sebepleri neler olabilir diye baktığımızda bunlardan bir tanesi bir kişilik özelliği olarak aşırı hassas kişiliği gösteriyor. Yani aşırı hassasiyet bir kişilik özelliği olabilir diyor bize literatür. Bir diğer sebep duyu bütünleme bozukluğunun bir belirtisi olarak aşırı hassasiyet gösteriyor olabilirsiniz diyor. Duyu bütünleme bozukluğu nedir ve bunun belirtileri nelerdir? Neden oluşur? Bununla ilgili çok detaylı bir videom var. Bu videoma ulaşabilirsiniz. Aşağıdaki yorumlara bıraktığım linkten. O da çok önemli bir video. Duyu bütünleme bozukluğu da çok önemli bir durum ve pek çok kişi de var. Öyle ki çoğu zaman kaygı ya da panik atak zannettiğimiz şey aslında duyu bütünleme bozukluğu olabiliyor ya da beraber birlikte gidebiliyorlar. Bazen de bazı kişilerde bu durum travma sonrası stres bozukluğunun bir etkisi olarak ya da kronik stres durumlarının, yoğun stres durumlarının ardından da o stresin bedene hapsolmuş olması dolayısıyla sinir sistemini yorması ile ilgili de olabilir. Peki aşırı hassas insanlar için yaşamı kolaylaştırabilecek bazı öneriler neler olabilir? Gelin bunlara bakalım. İlk yapacağımız şey sinir sistemimizi sakinleştirecek birtakım teknikleri öğrenmek. Bu sırada zihniniz belki güvende olduğunuzu biliyor ancak bedeniniz bundan haberdar değil. Çünkü sinir sistemimiz bedensel olarak birtakım tepkiler veriyor. Aşırı uyarılma halinde bedeninizi dakikalar içerisinde güvenli moda alabilecek bir takım bedensel teknikler var.

Bunlardan bazılarını daha önceki videolarım da paylaşmıştım. Bu videoların bulunduğu bir linki yine yorumlar kısmını ekliyorum. Ya bu videoda niye anlatmıyor demeyin onu da eklersem video 1 saate uzayabilir. Şimdi bu teknikler bu teknikleri uyguladığınızda hem kısa vadede anlık olarak sizi rahatlatacak hem de uzun vadede eğer düzenli uygularsanız vagal tonunuzun gelişmesine yol açarak yani bir anlamda sakinlik kaslarınızın güçlenmesine yol açarak artık sizin daha zor tetiklenmenize ve bir kere tetiklendiğinizde de daha kısa sürede toparlanmanıza yardımcı olacak. Bu yüzden bedensel teknikler bakın çok çok önemlidir. Kanalımda oynatma listeleri bölümüne gidip burada Bedensel Teknikler isimli oynatma listesine tıklayabilir ve bu teknikleri öğrenip günlük olarak uygulayabilirsiniz. İkinci yapabileceğimiz şey küçük molalar verin. Aşırı uyarılma halinde aslında tetiklendiğimizde bunu biraz fark ederiz. Yani hissederiz o anın geleceğini. Dolayısıyla bunu hissettiğiniz an hemen bir mola isteyin. Yanınızdaki ellerden belki bir izin isteyin. Kalkın, sessiz sakin bir yere gidin. Birkaç dakika toparlanın belki bu bedensel teknikleri uygulayın. Hiçbir yer bulamıyorsanız, bir duyarlının da söylediği gibi tuvalet en iyi sığınaktır. Tuvalete kaçabilirsiniz. Belki burada yapabilirsiniz bu teknikleri. Tuvalete gidip birkaç dakika gözlerimizi kapatmak ve şöyle bir nefes egzersizi yapmak dahi dakikalar içerisinde sinir sistemimize güvende olduğumuza dair mesaj gönderecek. Tabii eğer tuvalet kokmuyorsa ve bizim kokuya karşı çok yüksek bir duyarlılığımız yoksa. Efemdim üçüncü nokta öz şefkati unutmayalım lütfen kendimizi yargılamayalım. Böyle durumlarda kendimize öz şefkatle ve anlayışla yaklaşalım. Çünkü en son ihtiyacımız olan şey yargılanmak. Çevremizdekilere de bu konuyla ilgili bilgilendirelim. Yani onlara da sizi yargılamamaları konusunda lütfen konuşun.

Yani durumunuzu açıklayın. Bakın benim böyle bir duyarlılığım var, böyle bir hassasiyetim var. Lütfen beni yargılamayın. Lütfen benim üzerime gelmeyin. Kendinize de aynı şekilde duyarlılık ve hassasiyetle yaklaşın. Çünkü birilerinin sizi yargılaması bu kendiniz de olsanız birilerinin sizi yargılaması yine sinir sisteminizi uyaracak ve yine tehdit moduna geçirecek sizi. Bu anlamda dediğim gibi öz şefkatle yaklaşmak çok önemli. Hatta öz şefkati sözel olarak ve bedensel olarak da kendinize gösterin. Mesela kendi kendinize sarılabilirsiniz. Şöyle yavaş yavaş sallanabilirsiniz. Bunlar yine sinir sistemini güvenle ilgili mesajlar gönderiyor bu arada kendinize, biliyorum şu anda böyle hissediyorsun ama ben yanındayım, seni anlıyorum gibi duymaya ihtiyaç duyduğunuz sözleri söyleyebilirsiniz. Aşırı hassas insanlar genellikle ilişkilerinde sınır çizmede sorun yaşarlar. Çok hassas insanlardır. Duygusal insanlardır. Diğer insanları üzmekten kaçınırlar ve derin ilişkilerden hoşlanırlar. Yüzeysel değil. Bu yüzden de bazen işte o sınırı çizmekte sıkıntı çekebilirler. Gerektiğinde hayır diyebilirler. İşte bizim öğrenmemiz gereken şeylerden biri de gerektiğinde hayır diyebilmek ve ilişkilerde sınır çizebilmek. Yani gerektiğinde ya kusura bakma, bu akşamki toplantıya katılamayacağım. Daha doğrusu bu akşamki buluşmamıza gelemeyeceğim. Biraz kendimle kalmaya ihtiyacım var. Yorgunum, biraz dinlenmek istiyorum gibi sözleri söyleyebilmeyi öğrenmek ve uygulamak önemli. Sınırlar konusunda size yardımcı olabilecek daha detaylı bilgiler içeren videonun linkini de yine yoruma ekliyorum. Aslında bu videodan sonra izlemenizi önerdiğim diğer tüm videoların linkini en başa sabitlediğim yorumda topluca bulabilirsiniz. Bir diğer önemli nokta aşırı empatik olmak. Bu aşırı empatik olmak evet bizi çok yoruyor. Bundan biraz daha az etkilenebilmek için ne yapabiliriz? Empatiden merhamete doğru bir geçiş yapın diyor. Yine Duyarlı kitabının yazarları bize. Empati ve merhamet kelimesini ayrı ayrı inceliyor ve diyor ki Bu iki kelime her ne kadar birbirine yakın da olsalar, empati de sadece o duyguyu hissetmek varken, anlamak varken, merhamete hissetmekle kalmayıp yardım eli uzatmak için harekete geçmek vardır diyor.

Aksiyon vardır diyor. Bu yüzden sadece hissetmekle kalmayın, harekete geçin, hareketi planlayın diyorlar. Tabii burada da önemli bir nokta var. Yine belirtmem gereken, yardımseverlikle kurtarıcı rolüne girmek arasındaki sınırı da yine geçmemek gerekiyor. Sevgili arkadaşlar, unutmayın, yüksek hassasiyet, aşırı duyarlılık ya da işte duygusal hassasiyet durumu bir zayıflık, bir eksiklik, bir kusur değil aslında. Hatta bazı durumlarda bir süper güç bile sayılabilir. Çünkü o yüksek empati gücümüz ve aşırı hassasiyetimiz sayesinde kimsenin fark etmediği bazı detayları fark edebiliyoruz ve bu gerçekten de fark yaratmanıza yardım ediyor. Bununla ilgili bazı örnekleri ve çözüm önerilerini yine bu kitapta bulabilirsiniz. Timaş Yayınevi sağ olsun bana göndermiş bunu. Teşekkür ediyorum kendilerine. Fakat bu arada bu bir sponsorlu bağlantı değildir. Ben tamamen kitabı okuduğumda hoşuma gittiği için sizlerle paylaşmak istedim. Hatta bu aşırı duyarlılık durumunu yaşayan kişilerin bazı paylaşımlarında adeta kendimi buldum ve kendimi iyi hissettim. Bu yüzden eğer sizin de bu tarz sıkıntılarınız varsa iyi hissedebilmeniz için bu kitabı öneriyorum. Kişisel Gelişim ve psikoloji eğer ilgi alanınız içerisindeyse kendinizi daha yakından tanıyabilmek ve stres yaratan durumlarla daha kolay baş edebilmek istiyorsanız bu kanalda son derece etkili birtakım bedensel ve zihinsel teknikleri düzenli olarak paylaşıyoruz. Oynatma listeleri bölümüne göz atarak ihtiyacınız olan kaynaklara ulaşabilirsiniz. Yeni videolardan haberdar olabilmek istiyorsanız kanala abone olmayı ve bildirim zillerini açmayı lütfen unutmayın.

1. DUYU BÜTÜNLEME BOZUKLUĞU: https://youtu.be/ZtgEAFR6DLs?si=BKk1sgXu5JT1JJkG
2. SİNİR SİSTEMİNİ SAKİNLEŞTİREN 10 TEKNİK: https://youtu.be/SfQvrVOvlGU?si=udn8JtjD6sOiX8nQ
3. SİNİR SİSTEMİNİ SAKİNLEŞTİREN BEDENSEL TEKNİKLER VİDEOLARI: https://youtube.com/playlist?list=PLQ0GXHNs4RAEGSMAASMIFYhqN9EkJiRoC&si=f7ZSb4GmkrChHW8q
4. SINIR KOYABİLMEK: https://youtu.be/LX-fT19nex0?si=H2ep5e9BvudOyBD7